Historya naturalna

Pogoda za oknem w naturalny sposób kieruje nasze myśli ku cieplejszym kontynentom. Proponujemy kilka takich uroczych widoków, przy czym szczególnie skupimy się na ilustracjach zwierząt egzotycznych.

 

 

Wodny koń (Hippopotamus amphibius)

Naturalną tendencją ludzkiego mózgu jest upraszczanie zbyt złożonych zagadnień, a nowe zjawiska sprowadza do znanych wcześniej schematów. Przed dwustu laty takim nowym impulsem dla mózgu ówczesnych Europejczyków były zwierzęta zamieszkujące odległe kontynenty. Wprawdzie funkcjonowały już wtedy miejsca, mogące uchodzić za najstarsze ogrody zoologiczne, a z uwagi na ówczesną sytuację polityczną na kontynencie, wielu odważniejszych ludzi odbywało podróże naukowe, nie zawsze dobrowolne, nadal jednak jedynie nieliczni podróżnicy mieli szczęście zobaczyć na żywo wszystkich przedstawicieli fauny danego kontynentu. Tym bardziej należy docenić pracę autorów ówczesnych ilustracji, bazujących po części na opisach podróżników, po części na wcześniejszych publikacjach.

Abecadło małego naturalisty czyli Początkowe wiadomości historyi naturalney ozdobione rycinami, 1824

Osobnym zagadnieniem pozostaje systematyka nowoodkrytych zwierząt. Nieznane nauce zwierzę wodne, przypominające fizjonomią, zachowaniem bądź wydawanymi dźwiękami krowę zostawało więc nazwane Krową Morską. Połączenie znanej nazwy z nową cechą, popularne jeszcze w dziewiętnastym wieku, a czasem funkcjonujące do dziś: Wielbłądokoz, Wielbłądoryś czy Pająk morski.

 

Zapraszamy do samodzielnych poszukiwań w naszych katalogach kartkowych, lub w elektronicznych wersjach naszych zbiorów w serwisie polona.pl. Pewną pomocą w poszukiwaniach może być książka z 1899 roku o przepięknym tytule „Słownik nazwisk zoologicznych i botanicznych polskich, zawierający ludowe oraz naukowe nazwy i synonimy polskie, używane dla zwierząt i roślin od XV-go wieku do chwili obecnej,źródłowo zebrane i zestawione z synonimami naukowemi łacińskiemi w podwójnym porządku alfabetycznym i pomnożone porównawczym materyałem, zaczerpniętym z innych języków słowiańskich.

Poniższa galeria to niewielkie fragmenty Historyi naturalnej przez Funke przełożona(…) przez Alexandra Kuszańskiego z 1820 roku. Książka, oczywiście, dostępna jest online, jednak ilustracje w naszym egzemplarzu mają zdecydowanie więcej uroku.